คอเลสเตอรอลสูง..ไม่ใช่เรื่องของคนแก่เท่านั้นนะ

Read Time:4 Minute, 26 Second

ถึงจะอายุยังน้อยอยู่ แต่คุณก็ต้องระวังเรื่องคอเลสเตอรอลสูงด้วยนะ มันทำให้มีความเสี่ยงมากขึ้น ที่จะเป็นโรคหัวใจและโรคเส้นเลือดในสมองอุดตัน

เมื่อไหร่ที่ต้องตรวจ

ไม่มีใครปฏิเสธได้ว่า “คอเสเตอรอล” มีชื่อเสียงที่ไม่ค่อยดี (ความจริงคือเลวร้ายเลยแหละ!) แต่ในความเป็นจริง คอลเสเตอรอลก็ไม่ได้เลวร้ายไปทั้งหมด คอเลสเตอรอลเป็นสารที่พบตามธรรมชาติทั่วทั้งร่างกาย และในอาหารที่มาจากสัตว์ เช่น ไข่และเนื้อ และร่างกายก็ต้องการคอเลสเตอรอลบางอย่าง เพื่อให้ทำงานอย่างถูกต้อง เช่น ช่วยในการสร้างผนังเซลล์ และช่วยร่างกายในการสร้างวิตามินดีและฮอร์โมน

แล้วเมื่อไหร่ที่ระดับคอเลสเตอรอลถึงกลายเป็นเรื่องน่าห่วง? ผู้เชี่ยวชาญจากสมาคมหัวใจในสหรัฐฯ ชี้ว่า การตรวจสอบระดับคอเลสเตอรอลควรเริ่มตั้งแต่อายุยี่สิบ และ ควรตรวจสอบอีกครั้งในห้าปี ว่าไม่มีการเปลี่ยนแปลงอะไรในเรื่องสุขภาพของคุณ ระดับคอเลสเตอรอลที่น่าพอใจคือน้อยกว่า 200 mg/dL แม้ว่าระดับเป้าหมายก็ขึ้นอยู่กับปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ด้วย เช่น ประวัติทางการแพทย์ กรรมพันธุ์ และรูปแบบการใช้ชีวิต

เมื่อคุณไปพบหมอ กระบวนการจะเริ่มด้วยการตรวจเลือดเพื่อวัดสารต่างๆ สองอย่างแรกคือไลโปโปรตีน ทั้งไลโปโปรตีนความหนาแน่นต่ำ (LDL) และไลโปโปรตีนความหนาแน่นสูง (HDL) ซึ่งจะนำคอเลสเตอรอลไปทั่วร่างกาย ระดับคอเลสเตอรอลทั้งหมดของคุณ คือส่วนผสมของแอลดีแอล เอชดีแอล และเศษหนึ่งส่วนห้าของระดับไตรกลีเซอไรด์ (ไตรกลีเซอไรด์เป็นไขมันอีกชนิดหนึ่งที่พบในเลือด)

ทำไมต้องเป็นห่วง

แน่นอน มันมีการทดสอบทางการแพทย์มากมายที่คุณรู้ว่า “ควร”ทำ แต่คุณต้องตรวจสอบเรื่องนี้จริงๆ หรือ? ใช่แล้ว คอเลสเตอรอลมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพหัวใจ และไม่มีทางเร็วเกินไปที่จะเริ่มต้นตรวจ

คอเลสเตอรอลในเลือดจะผสมกับสารอื่น และเกิดเป็น “คราบ” ซึ่งจะเกาะติดผนังหลอดเลือดแดง เมื่อเวลาผ่านไปคราบที่สร้างขึ้นจะทำให้หลอดเลือดแดงอุดตันไปเลย หรือแคบเกินไปที่เลือดที่จะไหลอย่างง่ายๆ จากหัวใจไปยังส่วนอื่นของร่างกาย หรือที่รู้จักกันว่าเป็นโรคเส้นเลือดตีบ (atherosclerosis) ซึ่งเป็นรูปแบบที่พบกันมากที่สุดของโรคหัวใจ อาการคือทางเดินเลือดแคบ เจ็บหน้าอกเป็นประจำ และเมื่อหลอดเลือดแดงถูกปิดกั้นอย่างสมบูรณ์ การหัวใจวายก็จะเกิดขึ้น

การที่หลอดเลือดแดงอุดตันยังอาจจะไปตัดการไหลของเลือดไปยังสมอง เมื่อสมองไม่ได้รับเลือดที่สดใหม่และมีออกซิเจนเพียงพอ ก็อาจทำให้เกิดเส้นเลือดในสมองแตก (Stroke) ได้

ความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับคอเลสเตอรอลสูง

ความคิดที่ว่าการบริโภคอาหารที่คอเลสเตอรอลสูงๆ จะนำไปสู่ระดับคอเลสเตอรอลที่สูงขึ้นอย่างอัตโนมัติไม่เป็นความจริง โดยเฉพาะถ้าคุณกินอาหารที่ค่อนข้างดีต่อสุขภาพอยู่แล้วโดยทั่วไป

แล้วทำไมถึงเกิดความสับสนล่ะ? ความแตกต่างระหว่างแอลดีแอลและเอชดีแอลคือสาเหตุ คุณอาจจะเคยได้ยินคำว่าคอเลสเตอรอล “ไม่ดี” และ “ดี” แอลดีแอลคือสิ่งที่รู้จักว่าเป็นคอเรสเตอรอลไม่ดี เพราะทำให้เกิดการอุดตันในเส้นเลือด ขณะที่เอชดีแอลเป็นที่รู้จักว่าเป็นคอลเลสเตอรอลที่ดี โดยผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าเอชดีแอลทำหน้าที่เหมือนคนกวาดขยะ ที่จะกวาดเอาคอเลสเตอรอลแอลดีแอลออกไปจากหลอดเลือดแดง และกลับไปที่ตับ ระดับเอชดีแอลที่ดีต่อสุขภาพยังอาจจะป้องกันหัวใจวาย และเส้นเลือดในสมองแตก ขณะที่ระดับที่ต่ำจะมีความเชื่อมโยงกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น

ยังมีคำถามว่าการกินคอเรสเตอรอลมีผลกระทบอะไรต่อระดับคอเลสเตอรอลในเลือด การรีวิวงานวิจัยเมื่อเร็วๆ นี้ครั้งหนึ่งทำให้ทราบว่า แม้การบริโภคคอเลสเตอรอลจะเพิ่มระดับแอลดีแอล แต่ก็เพิ่มระดับเอชดีแอลด้วย การรักษาอัตราของทั้งสองอย่างให้เท่ากัน จะมีผลกระทบต่อสุขภาพน้อยที่สุด แม้หลักฐานจะยังสรุปไม่ได้ และคำแนะนำทางการแพทย์ของสหรัฐฯ ก็ยังเชื่อในเรื่องการลดการบริโภคคอเลสเตอรอลลงทั้งหมด โดยสมาคมโรคหัวใจสหรัฐฯ แนะนำให้กินผลไม้ ผัก ข้าวไม่ขัดสี สัตว์ปีก ปลา และถั่วเพื่อรักษาระดับคอเรสเตอรอลให้เป็นปกติ

สร้างนิสัยที่ดีต่อสุขภาพ

เช่นเดียวกับทุกสิ่งที่เกี่ยวกับสุขภาพ มีปัจจัยมากมายที่มีบทบาทในการลดความเสี่ยงของอาการหัวใจวายหรือเส้นเลือดในสมองแตก ซึ่งไขมันในเลือดก็เป็นเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญ โดยเมโยคลินิกในสหรัฐฯ ชี้ว่าการเพิ่มเอชดีแอลและลดแอลดีแอล อาจจะลดความเสี่ยงในการเป็นโรคหัวใจได้

การสูบบุหรี่ ความดันเลือดสูง และการมีน้ำหนักเกิน ทั้งหมดจะเพิ่มระดับคอเรสเตอรอลไม่ดีของคุณ แต่ก็ยังมีข่าวดีอยู่บ้าง นั่นก็คือการออกกำลังกายจะช่วยทั้งลดน้ำหนักและลดแอลดีแอล การกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพที่มีไขมันในปริมาณปานกลาง (ส่วนใหญ่ควรเป็นไขมันไม่อิ่มตัว เช่น น้ำมันมะกอก และไขมันอิ่มตัวเล็กน้อยจากเนื้อและผลิตภัณฑ์นม) สามารถเพิ่มระดับดีเอชแอลของคุณได้ เพราะโดยรวมจะดีกว่าถ้ามีระดับเอชดีแอลสูง (มากกว่าระดับแอลดีแอลต่ำ) และข้าวไม่ขัดสี ถั่ว และอาหารทะเล เมื่อเทียบกับอาหารอื่นอาจจะทำให้หัวใจสุขภาพดีขึ้น

แน่นอน ยังมีสิ่งอื่นอีกหลายอย่างที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพหัวใจ โชคไม่ดีที่คุณไม่สามารถควบคุมปัจจัยเสี่ยง เช่น กรรมพันธุ์และเพศได้ โดยผู้ชายมักจะมีระดับเอชดีแอลต่ำกว่าผู้หญิง และความดันเลือดสูงสามารถถ่ายทอดในครอบครัวได้ นอกจากนั้นก็คือ ระดับแอลดีแอลจะเพิ่มขึ้นตามอายุ สำหรับผู้ชาย ความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นประมาณอายุ 45 ปี และสำหรับผู้หญิงคือ 55 ปี

บางทีสิ่งสำคัญที่สุดที่ต้องจำไว้คือ คอเลสเตอรอลสูงๆ ไม่มีอาการ ดังนั้น ทุกคนที่อายุ 20 ปีหรือมากกว่านั้นควรมีการตรวจคอเลสเตอรอล ถ้าคุณมีคอเลสเตอรอลที่สูง หรือมีปัจจัยเสี่ยงอย่างอื่น คุณอาจจะต้องตรวจบ่อยมากขึ้น ลองปรึกษาแพทย์ก่อนเพื่อความแน่ใจ