4 ปัญหาทางเดินปัสสาวะที่ผู้หญิงมักต้องเจอและวิธีรับมือ

ไม่ว่าจะเป็นการกลั้นปั้สสาวะไม่อยู่ หรือการรักษาโรคทางเดินปัสสาวะอักเสบที่ดีที่สุด มาทำความรู้จักกับปัญหาทางเดินปัสสาวะที่ผู้หญิงมักต้องเจอพร้อมวิธีรับมือ

ทางเดินปัสสาวะเป็นระบบขับถ่ายของร่างกาย  ที่ถูกออกแบบมาเพื่อขจัดของเสียและสารพิษ (หรือเป็นการทำความสะอาดตามธรรมชาติตามปรกติของคุณ) โชคไม่ดีที่ผู้หญิงมักมีปัญหาเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะมากกว่าผู้ชาย ซึ่งเป็นผลมาจากความแตกต่างทางกายภาพ การเปลี่ยนแปลงทางฮอร์โมน และผลกระทบจากการตั้งครรภ์ และคลอดบุตร แต่อย่ากังวลใจ นี่คือทุกสิ่งที่คุณต้องรู้เพื่อแก้ปัญหาทางเดินปัสสาวะต่างๆ ที่อาจรบกวนคุณ

ปัญหาทางเดินปัสสาวะที่ผู้หญิงอาจต้องเจอ

1 กลั้นปัสสาวะไม่อยู่

ข้อเท็จจริง

ประมาณหนึ่งในสี่ของผู้หญิงอาจจะปัสสาวะรั่วได้ ถ้าไม่รีบไปเข้าห้องน้ำ สาเหตุทั่วไปส่วนใหญ่คืออะไร? คำตอบก็คือ การตั้งครรภ์และการออกกำลังหนักๆ โดย น.พ.คอสต้า อพอสโตลิส ผู้อำนวยการและหัวหน้าฝ่ายศัลยกรรมเสริมสร้างกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานในผู้หญิง แห่งศูนย์การแพทย์อาครอนในโอไฮโอ สหรัฐฯ ให้อรรถธิบายว่า น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ จะสร้างความเครียดให้กับกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน แล้วการคลอดก็จะคลายกลามเนื้อส่วนนั้นออก ทำให้เกิดการฉีกขาด ที่อาจนำไปสู่โรคทางเดินปัสสาวะอักเสบได้

แต่คุณก็อาจจะเป็นได้แม้จะไม่เคยมีลูก เนื่องจากระดับของเอสโตรเจนจะลดลงเมื่อเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน กล้ามเนื้อทางเดินปัสสาวะก็จะอ่อนแอลง จึงอาจจะทำให้เกิดการปัสสาวะเล็ดได้ และการทำกิจกรรมหนักๆ เช่น วิ่ง หรือเข้าคลาสออกกำลังที่มีการบริหารกล้ามเนื้อต้นขา และการยกน้ำหนักจำนวนมาก ก็จะเพิ่มความเครียดให้กับกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน และทำให้ปัญหาแย่ลงได้เช่นกัน

เป็นยังไง

การไอ การจาม การหัวเราะ การบริหารกล้ามเนื้อต้นขา หรือการยกน้ำหนักเป็นสิ่งที่เพิ่มความเครียดให้แก่กระเพาะปัสสาวะ จนนำไปสู่การเล็ดของปัสสาวะได้  ซึ่งอาจจะน้อยแค่หยดสองหยด หรืออาจจะมากจนพุ่งออกมาก็ได้

คำแนะนำ

ไปหาสูตินารีแพทย์ของคุณ เธออาจจะแนะนำให้บริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานเพื่อกระชับกล้ามเนื้อ ถ้าคุณเกิดการปัสสาวะเล็ดระหว่างการออกำลังกาย หมออาจจะสั่งให้ใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่าอุปกรณ์พยุงช่องคลอด (Pessary สำหรับใช้สอดเข้าไปในช่องคลอด) หรือใช้การผ่าตัดแบบผู้ป่วยนอกเพื่อพยุงกระเพาะปัสสาวะ

ความจริงเกี่ยวกับ Kegel

มีผู้หญิงหลายคนบ่นว่าการบริหารแบบเคเกล (Kegel) ไม่ได้ผล แต่ส่วนใหญ่ก็เพราะพวกเธอทำมันแบบผิดๆ เพื่อให้คุณเกร็งกล้ามเนื้อได้อย่างถูกต้อง นี่คือวิธีการ

1 หาพิกัดกล้ามเนื้อหลัก ครั้งต่อไปที่คุณเข้าห้องน้ำ ให้ลองหยุดฉี่กลางคัน ถ้าทำได้ยาก แสดงว่าคุณกำลังมีปัญหาเกี่ยวกับกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน แต่อย่าทำทุกครั้งที่ฉี่ เพราะจะทำให้อุ้งเชิงกรามอ่อนแอ

2 ทำซ้ำบ่อยๆ นอนราบบนพื้น เกร็งกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน ค้างไว้ 5-10 วินาที อย่ากลั้นหายใจ แล้วผ่อนคลาย 5-10 วินาที ทำซ้ำ 20 ครั้งต่อวัน แล้วค่อยๆ เพิ่มไปจนถึง 100 ครั้งต่อวัน

3 มีสมาธิเสมอ ขณะบริหารช่องคลอด ควรวางมือบนท้องและก้น เพื่อให้แน่ใจว่าท้อง ต้นขาและก้นจะไม่ขยับ

2 การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ

ข้อเท็จจริง  

ต้นเหตุมาจากแบคทีเรีย เช่น อีโคไล ที่หลุดเข้าไปในทางเดินปัสสาวะ ซึ่งมักจะมาจากอุจจาระของคุณ ผลก็คือท่อไต ท่อปัสสาวะ ไต หรือกระเพาะปัสสาวะของคุณจะติดเชื้อ และผู้หญิงก็มักจะเป็นได้ง่ายเป็นพิเศษ ทำไมน่ะหรือ? พญ.เคิร์ตนี่ เค. มัวร์ ศัลยแพทย์จากคลิกนิกสถาบันวิจัยระบบปัสสาวะกริคแมนในคลีฟแลนด์ ประเทศหสรัฐอเมริกา อธิบายว่า เพราะความใกล้ของลำไส้ใหญ่กับท่อปัสสาวะในผู้หญิงทำให้ง่ายกว่าที่จะส่งผ่านแบคทีเรียไปยังกระเพาะปัสสาวะ

ความเสี่ยงที่จะได้รับการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะมักจะเกิดขึ้นในครอบครัว และคุณจะมีโอกาสเป็นมากขึ้นถ้าคุณมีคู่นอนหลายคน หรือมีเพศสัมพันธ์บ่อยเกินไป (น่าอิจฉาจัง!) และคุณอาจจะเริ่มเกิดการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ หลังวัยหมดประจำเเดือน เนื่องจากการลดลงของระดับเอสโตรเจนในระบบของคุณ เพราะเอสโตรเจนจะช่วยสร้างความเป็นกรดในช่องคลอด ซึ่งจะช่วยป้องกันแบคทีเรียที่ทำให้เกิดการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ

เป็นยังไง  

อาการทั่วไปคือ รู้สึกแสบระหว่างฉี่ และหลังฉี่ คุณยังอาจจะรู้สึกเหมือนอยากเข้าห้องน้ำตลอดเวลา แต่ก็มีน้ำปัสสาวะออกมาในปริมาณน้อย

คำแนะนำ

ไปพบหมอทันที ถ้าปล่อยไว้โดยไม่ได้รักษาหลายวัน การติดเชื้ออาจจะแพร่กระจายไปยังไต จนอาจทำให้เกิดความเสียหายอย่างถาวรได้ หมอมักจะให้คุณใช้ยาปฏิชีวนะ และถ้าคุณเจ็บปวดมากจริงๆ หมออาจจะให้คุณใช้ยาที่ทำให้กระเพาะปัสสาวะชา เช่น ไพรีเดียม

3 กระเพาะปัสสาวะทำงานมากเกิน

ข้อเท็จจริง

กระเพาะปัสสาวะทำงานมากเกิน หรือเกิดการกลั้นไม่อยู่อย่างกะทันหัน ทำให้คุณปวดฉี่แล้วรู้สึกอยากไปเข้าห้องน้ำ ซึ่งผู้เชี่ยวชาญอธิบายว่าเป็นพราะกล้ามเนื้อในกระเพาะเกิดการหดตัวอย่างไม่ตั้งใจ

เป็นยังไง

คุณจะปวดฉี่อย่างกะทันหัน และต้องเข้าห้องน้ำบ่อยถึงแปดครั้งต่อวัน แม้ว่าจะไม่ได้ดื่มน้ำมาก

คำแนะนำ

แนวทางแรกของการรักษา ให้ทำกายภาพบำบัดกล้ามเนื้อช่องคลอดและกลัามเนื้ออุ้งเชิงกราน เพื่อป้องกันปัสสาวะเล็ดออกมาจากกระเพาะปัสสาวะ หมอของคุณอาจจะแนะนำให้ฝึกกระเพาะปัสสาวะ ด้วยการชะลอการไปห้องน้ำเมื่อรู้สึกปวดฉี่ (อย่าลองทำเองโดยได้อยู่ในการดูแลของแพทย์) ถ้าไม่ได้ผล หมออาจจะสั่งให้ใช้ยาเพื่อลดการทำงานของกล้ามเนื้อกระเพาะ เพื่อให้ผ่อนคลายและเพิ่มความจุได้มากขึ้น และการฉีดโบท็อกซ์ก็อาจจะช่วยลดอาการลงได้ประมาณร้อยละ 50

4 กระเพาะปัสสาวะอักเสบเรื้อรัง

ข้อเท็จริง

สภาวะนี้มีอาการเหมือนกระเพาะปัสสาวะอักเสบ แต่จริงๆ แล้วไม่มีการติดเชื้อใดๆ กระเพาะปัสสาวะอักเสบเรื้อรังเกิดมากในผู้หญิงที่เคยเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ จนทำให้กระเพาะเป็นแผลและระคายเคือง จนเริ่มรู้สึกเจ็บ แม้จะไม่มีการติดเชื้อก็ตาม

เป็นยังไง

เจ็บอุ้งเชิงกรานและรู้สึกปวดฉี่ตลอดเวลา

คำแนะนำ

หมอของคุณจะนำตัวอย่างปัสสาวะไปตรวจหาการติดเชื้อ ถ้าจำเป็น หมออาจจะทำการเจาะเลือดเพื่อตรวจเยื่อบุกระเพาะปัสสาวะ การตรวจอีกแบบหนึ่งคือการส่องกล้อง คือการใช้กล้องสอดเข้าไปทางท่อปัสสาวะ การรักษามักจะเกี่ยวกับการหลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้อาการแย่ลง เช่น คาเฟอีนหรืออาหารที่เป็นกรด การบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน (Kegel) ก็ช่วยได้เช่นกัน ถ้าวิธีเหล่านี้ไม่ได้ผลหมอ อาจจะสั่งให้คุณใช้ยาเอลมิรอน (Elmiron) ซึ่งเป็นยาที่ช่วยซ่อมแซมเยื่อบุกระเพาะปัสสาวะ 

สีของ “ฉี่” บอกอะไรได้บ้าง?

• ไม่มีสี คุณดื่มน้ำมาก เป็นเรื่องดีที่ไม่ขาดน้ำ แต่ไม่ต้องถึงขนาดนั้น ดังนั้น ถ้าคุณต้องพยายามบังคับตัวเองให้ดื่มน้ำจำนวนมาก ก็สามารถลดปริมาณลงเล็กน้อยได้อย่างปลอดภัย
• สีเหลืองอ่อน คุณได้รับน้ำในปริมาณพอดี
• สีเหลืองเข้ม ร่างกายคุณเริ่มได้รับน้ำไม่เพียงพอ
• สีน้ำตาล คุณกำลังขาดน้ำอย่างรุนแรง พยายามดื่มน้ำให้มากขึ้น และไปพบหมอถ้าสีนี้ยังคงอยู่
• สีชมพูหรือแดง อาจจะเพิ่งกินบลูเบอร์รี่หรือบีทเข้าไป ถ้าไม่คุณอาจจะมีเลือดในปัสสาวะ ซึ่งอาจจะไม่เป็นอะไร หรืออาจเป็นสัญญาณของกระเพาะปัสสาวะอักเสบหรือสภาวะอื่น ดังนั้น ควรไปพบแพทย์เพื่อให้แน่ใจ
• สีฟ้าหรือเขียว อาจจะเป็นสีของสิ่งที่คุณกินหรือยาบางอย่าง (เช่น ยารักษาอาการซึมเศร้าและยาแก้อักเสบ) แต่ก็อาจเป็นสัญญาณของโรคทางพันธุกรรมที่หายากบางอย่างก็ได้ เพื่อความปลอดภัย ควรไปพบหมอ
• เป็นฟอง  นี่อาจจะเป็นการบ่งชี้ว่ามีโปรตีนมากเกินไปในอาหารของคุณหรือมีปัญหาที่ไต ควรไปปรึกษาแพทย์ ถ้าคุณพบว่ามันเกิดขึ้นเป็นประจำ

• Facebook
• Twitter
• Line